9 handige en mooie Kaapverdisch Creoolse woorden

De officiële taal van Kaapverdië is het Portugees, maar in de dagelijkse omgang spreken de meeste Kaapverdianen Creools (Crioulo). Creools is de Afrikaanse versie van het middeleeuws Portugees. Sommige woorden uit het Creools hebben geen echt equivalent in het Nederlands of Engels. Als Creools niet je moedertaal is, dan is het lastig de ware betekenis van deze vaak mooie en expressieve woorden te kennen. Als je de Kaapverdiaanse sfeer beter wilt ervaren of wellicht makkelijker in contact wilt komen met de lokale bevolking, dan zijn hier een aantal prachtige Kaapverdisch Creoolse woorden.

Morabeza

Morabeza is een Kaapverdiaans woord dat zich niet letterlijk laat vertalen. Morabeza staat voor de gastvrijheid en vriendelijkheid van de Kaapverdianen naar anderen toe. Kaapverdianen verwelkomen je met een stralende glimlach en zijn de rust zelve.

Tu Dret

Kaapverdianen zijn heel sociaal, het hoort bij hun cultuur en manier van leven. Je zult dus regelmatig de vraag krijgen of alles goed gaat. Op de meer toeristisch georiënteerde eilanden zoals Sal en Boavista in het Engels: “everything all right?”. En op de andere eilanden vaak in het Creools: “tud dret?”.

Cachupa

Cachupa is het nationale gerecht van Kaapverdië en kan altijd worden gegeten. Er vele manieren om cachupa te bereiden en iedereen is trots op zijn eigen variant van cachupa. De basis van Cachupa is een stoofpot van bonen, mais en kool. Vis of vlees kan ook nog worden toegevoegd. Cachupa is heerlijk voedzaam en ook nog goedkoop.

Grogue

Grogue is de nationale drank van Kaapverdië en wordt ook wel het ‘goud’ van Kaapverdië genoemd. Grogue is een rum met een alcoholpercentage van 40%. Het is meer dan een drank, de traditie van het produceren en consumeren van de rum zit diep geworteld in de Kaapverdiaanse cultuur. Het gevoel laat zich lastig vertalen, maar het gaat over het delen van positiviteit, muziek en liefde. Je hebt verschillende soort Grogue en het dient ook als de basis voor Ponche, een zoete likeur met limoen en fruit.

Sebim

De keuken van Kaapverdië is een mix van vooral Afrikaanse en Portugese invloeden. In de Kaapverdiaanse keuken komt vis veelal voor. De vis is vaak dezelfde dag nog gevangen en verser kun je dit dus niet krijgen. Eten speelt een belangrijke rol op Kaapverdië en is ook een sociale aangelegenheid. Het is voor de gastheer belangrijk dat het eten voor zijn gasten smaakt en dat alles naar wens is. Als je aangeeft dat het eten “Sebim” is, geef je aan dat het heerlijk heeft gesmaakt. Een compliment die de gastheer zeker kan waarderen!

Alugueres

Hoe kom je goedkoop en snel van A naar B? Een aluguer biedt dan uitkomst. Een aluguer is de karakteristieke manier van transport op de Kaapverdische eilanden. Een aluguer is een minibusje waar 10 tot 15 personen inpassen en die een vaste route rijdt. De chauffeur – vaak ook de eigenaar van de aluguer – pikt langs de route verschillende mensen op. Algueres vertrekken niet op vaste vertrektijden maar pas als er voldoende mensen in de minibus zitten. En wees niet verrast als er meer mensen in een aluguere passen dan je van te voren denkt.  

Oril

Veel Kaapverdianen spelen dit strategisch spel. Op bankjes voor hun huis, op centrale pleinen of in cafés. Oril (of Ourinzeira) bestaat uit een houten stam met 12 openingen. Elke speler krijgt 24 balletjes (vaak groene olijven) die in de openingen geplaatst en gewonnen moeten worden. Het spel komt uit de westkust van Afrika (Senegal en Gambia) en is tijdens het Portugese kolonialisme door de slaven naar Kaapverdië gebracht. Als je door de straten loopt, zul je zeker wat mannen dit spel fanatiek zien spelen. Vooral op het eiland Sao Vicente.

Sodade

Dit is een gevoel van heimwee naar je vaderland, melancholie over teruggaan en het verlangen naar je familie die elders woont en die je niet vaak ziet. Het begrip sodade is ontstaan nadat in de jaren 50 vele families versnipperd raakten door emigratie naar andere landen. Het gevoel van sodade wordt vaak geuit in de gedichten en muziek. De Kaapverdiaanse en wereldbekende volkszangeres Cesária Évora kon het gevoel van Sodade heel goed overbrengen.

Morna

Muziek speelt een hoofdrol in het leven van de Kaapverdiaan. Waar je ook bent, overal hoor je muziek.  Kaapverdië kent verschillende eigen muziekstijlen, waarvan de morna één van de bekendste is. Het wordt ook wel de nationale muziek van Kaapverdië genoemd. De morna is het volkslied van de ziel en is de Afrikaanse variant op de fado. Het gaat over het verlies, afscheid en terugkeer naar het vaderland (de sodade zoals eerder is beschreven).